بیمه ای ها /بیمه بیکاری یکی از حمایتهای تأمین اجتماعی برای کارگر است. یعنی کارگر بعد از بیکارشدن ، بهعنوان جبران ضرر مالی بهطور ماهانه تا وقتی که شغل جدیدی پیدا کند مبلغی دریافت می کند تا بتواند به زندگی ادامه بدهد. بر اساس آماری که پژوهشکده آمار منتشر کرد، تاثیر ویروس کرونا بر کسبوکارها و بنگاههای تولیدی کشور باعث شد خیلی از کارگران شغل خود را از دست بدهند و دنبال بیمه بیکاری باشند، اما مشکلاتی که بر سر راه دریافت بیمه بیکاری وجود دارد خیلی این کارگران را نا امید کرده است تا جایی که از خیر دریافت این بیمه هم گذشته اند.
مشکلاتی که باعث نا امیدی کارگران از این بیمه شده را می توان بر اساس گزارش ایلنا در موارد زیر خلاصه کرد:
۱-نامشخص بودن واجدان بیمه بیکاری
منظور از واجدان شرایط بیمه بیکاری، افرادی است که بیمه شده یک کارگاه، با کد کارگاهی مشخص هستند. کارفرما از بابت اشتغال این افراد ۲۳ درصد حقوق و دستمزد را با عنوان حق بیمه سهم کارفرما به سازمان تامین اجتماعی میپردازد؛ ۷ درصد دیگر هم سهم کارگر است. در نتیجه برای متقاضی بیمه بیکاری ۳۰ درصد حقوق و دستمزد به عنوان حق بیمه به حساب سازمان واریز میشود.
با این اوصاف، گیرنده مقرری بیکاری، مشترک صندوق بیمه بیکاری محسوب میشود. در این شرایط، دور از نظر نیست که تعداد زیادی از افرادی که از ناحیه قدرتگیری ویروس کرونا، بیکار شدهاند، به دلیل علم به این قانون، درست در زمانی که به دلیل بیکاری به شدت نیازمند دریافت مقرری بودند، از ثبت نام برای دریافت مقرری بیکاری انصراف دادند. این امر بسیاری را از کارکرد صندوق بیمه بیکاری ناامید کرد؛ تا جایی که امروز صحبت از اصلاح قانون بیمه بیکاری است؛ آنهم با ۲ هدف: افزایش مدت پرداخت مقرری بیکاری و فراگیر شدن حمایتهای آن؛ به این معنی که حتی افرادی که مشترک صندوق بیمه بیکاری نیستند هم زیر پوشش قرار گیرند.
۲-ضرورت بازنگری در قانون بیمه بیکاری
ضرورت بازنگری در قانون بیمه بیکاری موضوعی است که برای اهمیت ابعاد برنامههای رفاهی در شرایط افزایش نرخ «تورم نقطه به نقطه» مهرماه سال جاری به بیش از ۴۰ درصد و افزایش ۷ درصدی تورم در همین ماه و خروج ۲ میلیون نفر از بازار کار در بهار ۹۹، در جلسه ۴ آبان ستاد ملی مقابله با کرونا، که با حضوری مقام معظم رهبری برگزار شد، مورد تاکید قرار گرفت. رهبری در این جلسه بیان داشتند: «افرادی در این قضیه کرونا بیکار میشوند که بعضی از اینها بیمه بیکاری هم ندارند. اینجا تأمین اجتماعی وظیفه دارد که در این زمینه وارد بشود. البته این هم از آن جاهایی است که خیرین میتوانند کمک کنند و این از افضل قربات و افضل نفقات است».
بعداز سخنان رهبری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی «دستور فوری تشکیل کمیتهای ویژه را در این وزارتخانه برای پیگیری دستورات معظم له صادر کرد». در دستور محمد شریعتمداری ۴ تکلیف به صورت مشخص برای سازمان تامین اجتماعی تعریف شده است: «بیمه آسان و سریع بیکاران دارای کد تامین اجتماعی، برآورد نیازهای مالی احتمالی و ارائه راهکار تامین آن به موازات اقدام فوری، پیشنهاد مناسب برای شناسایی دقیقتر بیکاران صاحب کار غیررسمی که اطلاعی از آنها در سازمانهای بیمهگر (مثل تامین اجتماعی) وجود ندارد، اما مورد تاکید رهبر انقلاب است و برآورد منابع مورد نیاز برای اجرا و پیشنهاد به فوریت و به موازات به ستاد ملی کرونا.»
۳-عمل نکردن دولت به تعهدات بیمه ای
به عقیدهی ناصر چمنی، نماینده کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری در شورای عالی کار، دولتها در سالهای گذشته به تعهدات بیمهای خود در بزرگترین نهاد بیمهای کشور، پایبند نبودند؛ به نحوی که حجم بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی امروز به بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این بدهی به بیش از ۲۰ تعهد انباشته دولت در مورد پرداخت حق بیمه قالیبافان، خادمان مساجد، رانندگان، بیمه کارگران باربر، فعالان صنایع دستی، کارگران ساختمانی و… به سازمان تامین اجتماعی برمیگردد. به گفته چمنی؛ دولتها سالهاست که به سهم ۳ درصدی خود از حق بیمهها بیاعتنا هستند.