بیمه ای ها /حدود ۱۵ سالی از مطرح شدن صندوق تعاون در خصوص ورود بیمه‌های تعاونی در راستای تحقق سیاست‌های کلی اصل ۴۴ به صنعت بیمه کشورمان می‌گذرد. اما شاهد اتفاقا خاصی در این زمینه نبودیم. در همان زمان، بیمه تکافل نیز مطرح شد ولی در این خصوص هم با وجود گذشته نزدیک به دو دهه شاهد رخداد خاصی نیستیم.
اسلامی کردن اجزا اقتصاد، پیشینه طولانی دارد. اوراق بهادار اسلامی، بازار سرمایه و ابزارهای اسلامی، بانکداری اسلامی و بیمه اسلامی از جمله مورادی هستند که در کشورهای اسلامی مطرح است. کشورهای اسلامی در حوزه مالی توفیق زیادی داشتند چون که ابزارهای سرمایه گذاری مناسبی در این حوزه ها دارد. هرچند نفوذ این اسلامی کردن اجزا اقتصاد تا ارکان اقتصادی غرب نیز رخ داده‌است. مثلا بانک های انگلیس، امریکا و سوییس در زمینه ابزارهای اسلامی مالی اقدامات زیادی کردند که نتیجه مثبتی نیز داشت. اما در ایران ما شاهد رخدادهای مثبت زیادی نبودیم . موضوع بیمه تکافل چندسالی است که مطرح می شود اما این روزها بیمه مرکزی تمرکز بیشتری را در این حوزه مبذول داشته است. این در حالی است که صنعت بیمه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند و نتوانسته ظریف نفوذ مناسب را طبق برنامه پنج ساله توسعه رقم بزند.
واژه تکافل به مفهوم بیمه اسلامی است که در محدوده معاملات اسلامی(بانکداری اسلامی) با رعایت قوانین و مقررات اسلامی انجام می‌پذیرد. اصولا بیمه مکانیزمی برای جبران تبعات ناشی از حوادث مختلف بوده و در راستای اصل جبران خسارت و مسوولیت‌های مشترک افراد جامعه عمل می‌نماید. تکافل دارای ریشه عربی کفال است که به معنا و مفهوم برآورد نیاز در جامعه می‌باشد و بیمه تکافل خسارت ناشی از حوادث را تحت‌پوشش قرار می‌دهد و در واقع مکمل نظام بانکی بدون ربا است.
بیمه تکافل از بسیاری جهات شبیه بیمه‌های بازرگانی مرسوم بوده که بر اصل مشارکت و تعاون بیمه‌گزاران تاکید دارد. در واقع نوعی بیمه اسلامی‌مبتنی‌بر مشارکت و تعاون و ایجاد صندوق مشترک می‌باشد. این امر سابقه بسیار طولانی در کشورهای اسلامی‌داشته، به طوری که به دنبال گسترش مبادلات تجاری بین بازرگانان مسلمان عرب و کشورهای هند، مالایا و سایر کشورهای آسیایی، بازرگانان برای جبران خسارات وارده به کالای خود صندوقی را تشکیل می‌دادند. اساس بیمه اسلامی‌یا تکافل مسوولیت مشترک، غرامت مشترک و منافع مشترک است.
مناسب بودن یا نبودن این بیمه برای اقتصاد کشورها را باید کارشناسان کشورهایی که در این حوزه موفق بودند، اظهار نظر کنند، اما در ایران به دلیل مشکلاتی که صنعت بیمه دارد شاید مطرح شدن بیمه تکافل همچنان زود بوده و باید بسترسازی های مناسبی انجام شود. بسیاری از کارشناسان مطرح شدن تکافل در شرایط فعلی اقتصاد و صنعت بیمه را کاری نامناسب ارزیابی می کنند و می‌گویند مشکلات زیادی در صنعت بیمه وجود دارد که امدن بیمه تکافل در چنین شرایطی ممکن است طرحی ناموفق و حتی تبدیل به یک عنصری غیر اسلامی شود. این کارشناسان بانکداری اسلامی در ایران را مثال می زنند که به دلیل عدم بسترسازی نامناسب بانکداری بدون ربا موفق نبوده و تمامی مراجع از این موضوع گله کرده‌اند. لذا برای اینکه شاهد شکستی در صنعت بیمه نباشیم، باید بسترسازی لازم صورت گیرد. برخی از کارشناسان سوالات زیادی را مطرح کردند. این افراد، فارغ از موضوع بیمه تکافل، می‌گویند که ضرورت این اقدامات در حال حاضر ، اولویت و وزن بیمه تکافل در اهداف صنعت بیمه ، عملکرد بیمه مرکزی و پژوهشکده مبهم و نامشخص است. آیا اتفاق جدیدی در بازار بیمه کشور رخ‌داده است؟ آیا قرار است به بازار بیمه کشورهای همسایه ورود کنیم؟ آیا فرصت‌های جدیدی در بازار بیمه کشور شناسایی‌شده است؟ آیا این رویکرد نوعی دستور از سوی دولت است یا بیمه مرکزی خود به این مساله توجه دارد. این کارشناسان خواهان این هستند که مسئولان پژوهشکده بیمه و بیمه مرکزی پاسخ دهند که واقعا در حال حاضر موضوع تکافل ۵۰ درصد دغدغه و مسئله صنعت بیمه محسوب می‌شود؟ آیا موضوعات دیگر نظیر اقتصاد دیجیتال و صنعت بیمه ؛ آثار تورم و رکود سیستمی بر پرتفوی نمایندگان فروش و شرکت های بیمه ؛ برنامه استراتژیک بیمه مرکزی و سایر مسائل و مصائب ریز و درشت در حوزه های گوناگون ارزش پرداختن ندارد ؟ آیا تکافل جزو اولویت های سطح یک و ضروری صنعت بیمه ایران است ؟
این سوالات به هیچ وجه در صدد رد کردن بیمه تکافل نیست و اتفاقا بر این نظر است که باید شرایط مناسبی را مهیا کرده و در موقع مناسب به پرداخت تا مانند بانکداری اسلامی در ایران نشود تا مراجع عظام ناراحت از وضعیت نامناسب آن شوند./بانکداری اسلامی