بیمه ای ها /نرخ بهره بین بانکی از ابتدای سال جاری روند صعودی داشته و همین مساله باعث شده است برخی از صاحب نظران در زمینه بازار سرمایه، سیستم بانکی را یک رقیب برای بازار سرمایه معرفی کنند. نرخ بهره بین بانکی به عنوان یکی از انواع نرخ های بهره در بازار پول به نرخ های سود یا بهره در سایر بازارها جهت می دهد.
در هفته منتهی به ۱۲خرداد، نرخ بهره بین بانکی با کاهش ۴ صدم درصدی به عدد ۲۰.۵۵ درصد رسید. این کاهش در سال جاری از هفته پایانی فروردین ماه بی سابقه بوده و این نرخ در سال جاری در حال رشد بوده است.
کاهش نرخ سود بین بانکی می تواند نرخ سود سپرده را کاهش دهد که در این صورت راهی برای ورود نقدینگی به بازار سرمایه باز می شود و به طور غیرمستقیم این امر می تواند اوضاع بازار سرمایه را بهبود بخشد.
اما با ریزش بورس در دو هفته گذشته، بانک مرکزی در اقدامی موثر بر بازارهای مالی، نرخ سود بین بانکی را کاهش داده است. نرخ سود بین بانکی در حالی کاهش یافته که برخی کارشناسان معتقدند منجر به رونق بورس و افزایش فرایندهای مولد اقتصادی در شرکت های بورسی شده و در مقابل عده ای نیز معتقدند کاهش در این حوزه به صورت دستوری و در شرایط فعلی تاثیری به جز افزایش چند برابری تورم نخواهد داشت.
* مقایسه بازارها برای سرمایه گذاری
کامران رحیمی، کارشناس اقتصاد ایران، در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گفت: بازارهای سرمایه گذاری متنوعی در اختیار افرادی که پول ها و نقدینگی های سرگردان دارند، قرار دارد که شامل حوزه های مالی و کالایی است. در حوزه بازارهای مالی، در کشور ما به دلیل فرهنگی که در چند سال اخیر شکل گرفته و بانک ها به عبارتی سود تضمینی پرداخت می کنند، یکی از گزینه های جایگزین سرمایه گذاری در بازارهای مالی همچون بورس و اوراق بدهی برای افراد، بانک ها است.
وی ادامه داد: هر چقدر نرخ سود بانکی کاهش یابد به همان نسبت نیز سرمایه گذاران، p/e این بازار را با بازار سرمایه مقایسه کرده و جذابیت این دو بازار را سنجیده و برای خرید و فروش تصمیم گیری می کنند. زمانی که با کاهش نرخ سود بانکی مواجه شویم، سرمایه گذاران نسبت به بازار سرمایه دیدگاه مثبت تری پیدا خواهند کرد.
* با کاهش نرخ بهره بین بانکی نقدینگی به کدام سو می رود؟
کاهش نرخ بهره بین بانکی می تواند بر سطح تعادلی بازار سرمایه یا به عبارتی بر p/e مقایسه ای بازار تأثیر بگذارد. حجم نقدینگی موجود در بانک ها را به سمت سایر بازارها حرکت دهد؛ اما موضوع مهم آن است که اگر نرخ بهره بین بانکی کاسته شود این نقدینگی به سمت کدام بازار می رود؟
اگر این نقدینگی مدیریت و جهت دهی شود، می‌توان روند توسعه کشور را بهبود داد. به طور مثال، در صورتی که این نقدینگی به سمت فعالیت های تولیدی یا به سمت بازار سرمایه حرکت کند می توان به صورت همزمان حجم عرضه های اولیه متناسب با ورود نقدینگی را افزایش داد. در این حالت عمق بازار سرمایه وسیع تر و شرکت های بیشتری در این بازار پذیرفته خواهند شد. این احتمال وجود دارد که با کاهش نرخ بهره بانکی منجر شود سرمایه‌ها به سمت بازار ارز، طلا و خودرو حرکت کند که طبیعتاً هیچ حاصلی برای مردم نخواهد داشت و به تورم‌های سنگین‌تری منجر می‌شود.
اگر سیاست کاهش نرخ بهره بانکی در پیش گرفته می شود، حرکت حجم نقدینگی ها باید با سایر بازارها با ابزارهای پیشگیرانه مانند مالیات کنترل شود و در غیر این صورت این کاهش نرخ بهره می تواند تمامی بازارها را با بحران های جدیدی روبرو کند.
* نرخ بهره بین بانکی چگونه عمل می کند؟
منظور از نرخ سود بین بانکی نرخی است که در بازار بین بانکی تعیین می شود. این نرخ بر سایر بازارها تأثیر می گذارد؛ افزایش آن هزینه تأمین کسری منابع را افزایش می دهد و بانک ها حاضر می شوند با نرخ های بالاتری به سپرده گذارها سود پرداخت کنند تا کسری خود را جبران کنند.
در واقع این نرخ، قیمت ذخایر بانک هاست و زمانی که آنها در پایان دوره مالی کوتاه مدت اعم از روزانه یا هفتگی، دچار کسری ذخایر می شوند، از سایر بانک ها در بازار بین بانکی یا از بانک مرکزی استقراض می کنند.
بازار بین بانکی یکی از ارکان بازار پول است که در آن بانک ها و مؤسسات اعتباری برای تأمین مالی کوتاه مدت و ایجاد تعادل در وضعیت نقدینگی خود با یکدیگر معامله می کنند و در فاصله زمانی کوتاه و با نرخ سودی معلوم بازپرداخت صورت می گیرد.
در این بازار، بانک هایی که دارای مازاد منابع هستند به بانک های دچار کسری، قرض می دهند تا بتوانند از طرف دیگر نرخ سود را در بازار مدیریت کنند. همچنین این بازار کمک می کند تا بانک ها برای تأمین نقدینگی به بانک مرکزی مراجعه نکنند در نتیجه از انبساط حجم نقدینگی جلوگیری می شود. به بیان ساده یک بانک زمانی که کسری داشته باشد از یک بانک دیگر قرض می گیرد نه از سپرده گذارها.
حال باید منتظر ماند و دید آیا سیاست بانک مرکزی در راستای کنترل نقدینگی تغییر کرده است یا خیر و یا این کاهش نرخ تنها برای چند هفته و آرام کردن جو موجود در بازار سرمایه است.