بیمه ای ها / بازار متشکل بیمه‌ای واژه جدیدی است که چند هفته‌ای هست که از سوی بیمه مرکزی در ادبیات بیمه‌ای بر سر زبان‌ها افتاده است؛ بازاری که نه تنها هیچ خبری در رابطه با آن منتشر نشده تا جزئیات آن مشخص باشد، بلکه دست‌اندرکاران و اعضای هیأت مؤسس آن هم اطلاعات دقیقی از جزئیات آن ندارند و بر این باورند که این بازار، تنها یک پوسته است که باید برای درون آن، برنامه‌ریزی کرد.
سی‌ام مهرماه بود که بیمه مرکزی، خبری مبنی بر راه‌اندازی بازار متشکل بیمه‌ای را منتشر کرد که در آن، هدف‌هایی همچون کاهش عدم تقارن‌ها در صنعت بیمه یادآوری شد و به زعم اعضای هیأت مؤسس، قرار بر این شد که زمینه‌ای فراهم شود تا هزینه‌های مبادله، افزایش شفافیت، ارتقای رقابت، انسجام‌بخشی و روزآمدسازی ساختاری و کمک به تقویت نرخ‌گذاری کارا و حرفه‌ای و منصفانه حق بیمه در ریسک‌های دارای واگذاری اتکائی در بازار بیمه کشور محقق شد.
آنگونه که بیمه مرکزی می‌گوید، دستیابی به شرایط عمومی و خصوصی حرفه‌ای قبول ریسک بر اساس اصول قابل قبول بین‌المللی از جمله اهداف راه‌اندازی بازاری است که قرار است پسوند متشکل را به دوش کشد و زمینه را برای اصلاح آنچه که تاکنون خطاهای صنعت بیمه بوده است، فراهم‌کند. اما موضوع به همین سادگی‌ها هم که اعضای هیأت مؤسس باور دارند نیست.
واقعیت آن است که هنوز خود هیأت مؤسس نیز به درستی نمی‌دانند که راه‌اندازی بازار متشکل بیمه‌ای با چه ساز و کاری قرار است صورت گیرد و در ادامه مسیر، این بازار چه مسئولیت‌هایی را در عرصه واقعی و به دور از شعارزدگی در صنعت بیمه پیش ببرد؛ چراکه به گفته اعضای هیأت مؤسس، هنوز هیچ ابعادی از این بازار مشخص نیست و از همه مهمتر، معلوم نیست که شورای عالی بیمه به عنوان نهاد بالادستی صنعت، با راه‌اندازی این بازار موافقت خواهد کرد یا خیر.
موضوع اصلی آن است که به گفته بیمه مرکزی، بازار متشکل بیمه‌ای قرار است در قالب یک مؤسسه خصوصی دارای شخصیت حقوقی مستقل به کار خود ادامه دهد و برنامه کسب و کار آن، دارای توجیه فنی و اقتصادی باشد؛ در حالی که مشخص نیست که بر چه اساسی، هیأت مؤسس آن تشکیل شده‌اند؛ اما برخی از فشار عده‌ای به رئیس کل بیمه مرکزی برای راه‌اندازی عجولانه این مؤسسه خصوصی خبر می‌دهند و اتفاقاً همان عده در هیأت مؤسس، زمام امور را در دست گرفته‌اند.
مسعود حجاریان (از نزدیکان سعید حجاریان)، مینا صدیق نوحی، پرویزخسروشاهی، علی جهانگیری، سیدمحمد مهدی علوی، علی ضیایی، غلامعلی غلامی، کامبیز پیکارجو، یونس مظلومی، علی اسماعیلی پور، حسن رضاعباسیان فر، محسن قره‌خانی و خلیل ارجمندی با حکم رئیس کل بیمه مرکزی به عنوان اعضای هیأت مؤسس بازار متشکل بیمه منصوب شده‌اند و اتفاقاً گفتگوهای خبرنگار مهر با برخی از آنها حکایت از آن دارد که هنوز به درستی نمی‌دانند قرار است در این بازار چه فعالیتی داشته باشند و چه گام‌هایی را تدارک ببینند؛ چراکه به گفته آنها، بازار متشکل بیمه‌ای هنوز هویت خارجی ندارد و شورای عالی بیمه تأسیس آن را صحه‌گذاری نکرده است.
مسعود حجاریان، عضو هیأت مؤسس بازار متشکل بیمه‌ای در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید که هنوز ابعاد بازار متشکل بیمه‌ای مشخص نیست که بتوان در مورد آن اطلاع‌رسانی صورت داد؛ در واقع بیمه مرکزی به این منظور هیأت مؤسس را تعیین کرده که آنها بتوانند اساسنامه اولیه را تدوین نمایند؛ اما راه اندازی آن نیاز به تصویب شورای عالی بیمه دارد.
وی می‌افزاید: زمان راه‌اندازی این بازار نیز هنوز مشخص نیست و ابتدا باید در نهادهای بالادستی به تصویب برسد و سپس اطلاع‌رسانی در این رابطه انجام شود.
مینا صدیق نوحی، دیگر عضو هیأت مؤسس بازار متشکل بیمه‌ای نیز در این رابطه به خبرنگار مهر می‌گوید: هنوز به جمع بندی کامل در رابطه با چگونگی فعالیت بازار متشکل بیمه‌ای نرسیده‌ایم و باید ابعاد آن بیشتر مشخص شود تا بتوان در رابطه با آن اطلاع رسانی کرد.
سیاست گذاری باید توسط بیمه مرکزی مشخص می‌شد نه هیأت مؤسس!
بیمه مرکزی در حالی به اذعان هیأت مؤسس تدوین اساسنامه و تعیین چارچوب فعالیت بازار متشکل بیمه را به هیأت مؤسس واگذار کرده که به نظر می‌رسد این کار باید توسط خود بیمه مرکزی یا شورای عالی بیمه انجام می‌شد و در چارچوب تعیین شده، هیأت مؤسس اقدام به تشکیل این بازار می‌کردند. و حتی مشخص نیست اعضای هیأت مؤسس با چه معیارها و بر اساس کدام صلاحیت‌های فنی و حرفه‌ای انتخاب شده‌اند.
عدم ریل گذاری از سوی بیمه‌مرکزی برای این بازار پیش از انتخاب هیأت مؤسس از انجا پیداست که برخی اعضای هیأت مؤسس هیچ اطلاعی درباره نحوه فعالیت آن ندارند و حتی برخی در ابتدای اعلام خبر تأسیس بازارمتشکل بیمه، از اینکه نامشان در ترکیب هیأت مؤسس بازار متشکل بیمه درج شده اظهار بی اطلاعی می‌کردند.
اما در مقابل، برخی مقامات صنعت بیمه نیز در این رابطه اظهارنظر کرده‌اند. به باور آنها باید به این سوال پاسخ داد که آیا در شرایط کشور، نیاز به راه اندازی این بازار چقدر وجود دارد. مصطفی کیایی، یکی از کارشناسان صنعت بیمه، می‌گوید: نهاد ناظر بر ریسک‌های بسیار بزرگ نظارت می‌کند که من به عنوان یک بیمه‌گر اتکایی همواره منتقد آن هستم که ریسک‌های بزرگ و متوسط از سوی بیمه مرکزی مورد نظارت قرار نمی‌گیرد؛ پس اگر بیمه مرکزی بر این ریسک‌ها نظارت کند، بهتر می‌توان بر نرخ‌شکنی شرکت‌های بیمه که یکی از اهداف راه اندازی بازار متشکل بیمه‌ای است، با توجه به آئین نامه‌ها و اختیاراتی که دارد، بسیار بهتر نظارت کند.
به هر حال تا زمانی که ابعاد راه اندازی و نوع عملکرد بازار متشکل بیمه‌ای مشخص نباشد، نمی‌توان انتظار داشت که این بازار کار را به خوبی پیش ببرد و گام مثبتی در صنعت پرابهام بیمه بردارد./مهر